ιπποπόταμος

(Ηippopotamus amphibius). Αρτιοδάχτυλο θηλαστικό της οικογένειας των ιπποποταμιδών, της υπόταξης των χοιρομόρφων. Τα ενήλικα άτομα έχουν μήκος σώματος περίπου 4-5 μ., ύψος στο άκρο του ώμου 1,60 μ. και βάρος 3-4 τόνους. Το πολύ ογκώδες σώμα του καλύπτεται από ρυτιδωμένο γκριζογάλαζο δέρμα με παχύ στρώμα λίπους από κάτω και με λίγες σκληρές τρίχες, εντοπισμένες μονάχα στα χείλη και στην κοντή ουρά. Τα πόδια του ι. είναι κοντά και καταλήγουν σε 4 δάχτυλα, που έχουν στρογγυλές οπλές. Το ρύγχος του είναι πλατύ και τα αφτιά του μικρά. Τα ρουθούνια του, όχι πολύ κοντά το ένα στο άλλο, μπορούν να μένουν κλειστά, όταν το ζώο καταδύεται στο νερό. Το στόμα σκεπάζεται από το επάνω χείλος, το οποίο είναι αρκετά ανεπτυγμένο. Ο ι. έχει 40 δόντια. Οι κυνόδοντες, κυρίως οι κάτω, είναι πολύ μεγάλοι, ενώ οι τραπεζίτες του έχουν στρογγυλά φυμάτια. Ο ι., διαδεδομένος άλλοτε σχεδόν σε ολόκληρη την Αφρική, σήμερα ζει στην κεντρική Αφρική, κοντά σε ποτάμια, λίμνες και βάλτους· οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί του, μάλιστα, συναντώνται μόνο στην κοιλάδα του ποταμού Νείλου. Μπορεί να μένει για μεγάλο χρονικό διάστημα στο νερό, τρώγοντας διάφορα υδρόβια χόρτα. Το άφθονο λίπος που έχει κάτω από το δέρμα του τον διευκολύνει να επιπλέει στο νερό, αφήνοντας έξω από την επιφάνεια μόνο τα ρουθούνια του για να αναπνέει καθώς και τα μάτια του και τα αφτιά του για να παρακολουθεί τι συμβαίνει γύρω του. Με τον παραμικρό κίνδυνο βυθίζεται εντελώς κάτω από το νερό για μερικά λεπτά της ώρας. Το βάδισμα του ι. έξω από το νερό είναι βαρύ και αργό. Έπειτα από εγκυμοσύνη 8 μηνών γεννά ένα μικρό βάρους 27-50 κιλών, το οποίο περιποιείται και ανατρέφει με μεγάλη στοργή. Κατά κανόνα ο ι. δεν είναι επικίνδυνος για τον άνθρωπο, στον οποίο επιτίθεται μόνο όταν προκληθεί. Όταν είναι πεινασμένος, μπορεί να προκαλέσει μεγάλες ζημιές στις φυτείες. Το κρέας του τρώγεται από τους αυτόχθονες. Χρησιμοποιούνται επίσης το λίπος, το δέρμα και τα μεγάλα δόντια του. ι. ο νάνος. Ζει στα δάση που βρίσκονται κοντά σε λίμνες και σε ποτάμια της δυτικής Αφρικής, από τη Λιβερία έως το Καμερούν. Έχει ύψος περίπου 80 εκ., μήκος 2 μ. και βάρος 350 κιλά. Έχει 38 δόντια, γιατί του λείπουν οι δύο κοπτήρες στο πάνω σαγόνι. Είναι μοναχικό ζώο, το οποίο ανακαλύφθηκε στα τέλη του 1800· η επιστημονική του ονομασία είναι Choeropsis liberiensis. Ιπποπόταμος με το νεογέννητό του στον ζωολογικό κήπο του Βελιγραδίου (φωτ. ΑΠΕ).

* * *

ο (Α ἱπποπόταμος και ίπποποτάμις)

γένος αρτιοδάκτυλων θηλαστικών που, σύμφωνα με τη σημερινή ταξινόμηση, ανήκει στην οικογένεια ιπποποταμίδες.

[ΕΤΥΜΟΛ. < ἱππ(ο)-* + ποταμός. Προσδιοριστικό σύνθετο με προσδιορίζον στοιχείο το β' συνθετικό (αρχ. σημ. «ποταμήσιος ίππος»)].